Sterylizacja narzędzi w gabinetach medycyny estetycznej i podologicznych to obowiązek prawny wynikający z:
- Ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń – wymaga sterylizacji narzędzi, które mogą naruszać ciągłość skóry.
- Rozporządzenia Ministra Zdrowia (projekt z 2019 r.) – definiuje „materiał sterylny” i wymaga stanowiska do sterylizacji (tzw. „ciąg dekontaminacyjny”) .
✅ Kto może prowadzić proces sterylizacji?
- Każda osoba przeszkolona i odpowiedzialna – zgodnie z przepisami nie musi to być lekarz czy pielęgniarka, ale pracownik musi przejść szkolenie w zakresie dekontaminacji i zasad działania autoklawu.
- Odpowiedzialność właściciela gabinetu – to on odpowiada za zgodność całego procesu z przepisami i jego odpowiednią dokumentację.
- Rekordy i dokumentacja – wymagana jest szczegółowa rejestracja każdego cyklu sterylizacji: daty, parametrów urządzenia, wyników wskaźników fizycznych, chemicznych i biologicznych, oraz danych osoby wykonującej proces.
🛠️ Jak wygląda proces sterylizacji zgodnie z prawem?
- Ciąg dekontaminacyjny – wydzielone strefy: brudna (czyszczenie), czysta (pakowanie) i sterylna (autoklaw).
- Pakowanie narzędzi – w rękawy papierowo-foliowe, odpowiednio oznaczone datą, identyfikacją osoby, zachowaną przestrzenią, zabezpieczeniem ostrości.
- Sterylizacja w autoklawie klasy B – preferowany do gabinetów medycznych, z nadzorem technicznym i serwisem.
- Kontrola skuteczności:
- fizyczna (parametry),
- chemiczna (wskaźniki w pakietach typu IV, V),
- biologiczna (np. Sporal – testy biologiczne).
- Przechowywanie sterylnych narzędzi – w czystej, wydzielonej strefie, gotowe do otwarcia bezpośrednio przed zabiegiem.
📌 Czy gabinet może zlecić sterylizację innym?
- Tylko centralna sterylizatornia szpitalna lub podmiot z systemem jakości ISO/GMP może wykonywać sterylizację dla obcych podmiotów.
- Standardowo każdy gabinet wewnętrznie prowadzi sterylizację narzędzi, nie powierza jej innym, chyba że spełnia wyżej wymienione kryteria.
🔍 Najczęstsze błędy podczas kontroli Sanepidu
- Brak ciągu dekontaminacyjnego, niewłaściwe pakowanie, brak wskaźników i dokumentów.
- Kontrola obejmuje czystość, sprzęt, dokumentację, przegląd autoklawu, raporty wskaźnikowe.
Podsumowanie i wnioski
- Kto może sterylizować narzędzia? – każda osoba przeszkolona, ale za cały proces ustawowo odpowiada właściciel gabinetu.
- Co mówi polskie prawo? – ustawa i rozporządzenie wymagają ciągu dekontaminacyjnego, właściwych wskaźników i dokumentacji.
- Dlaczego to ważne? – brak sterylizacji to ryzyko zakażeń (HBV, HCV, HIV), problemy prawne i sankcje sanitarne.
🧩 MONI – pełne wsparcie w dokumentacji sterylizacji
Oprogramowanie MONI oferuje dedykowany moduł sterylizacji narzędzi, który:
- Umożliwia rejestrowanie każdego cyklu sterylizacji zgodnie z wymogami prawnymi.
- Zapewnia elektroniczną dokumentację, bez papieru – pełne zabezpieczenie prawne i operacyjne.
Jeśli prowadzisz gabinet medyczny – to praktyczne i legalne rozwiązanie.
Nie korzystasz jeszcze z MONI?
Umów się na bezpłatną prezentację
Czy trzeba mieć uprawnienia do sterylizacji narzędzi w gabinecie?
Sterylizacja narzędzi w gabinecie podologicznym lub gabinecie medycyny estetycznej to nie tylko kwestia higieny, ale również obowiązek prawny. Pytanie brzmi: czy osoba wykonująca sterylizację musi mieć specjalne uprawnienia i jak to udokumentować?
✅ Czy trzeba mieć formalne uprawnienia?
Zgodnie z przepisami polskiego prawa (Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń oraz rozporządzeniami sanitarno-epidemiologicznymi):
- Nie ma obowiązku posiadania państwowych uprawnień czy certyfikatów, np. medycznych, pielęgniarskich itp.
- Proces sterylizacji może przeprowadzać każda osoba przeszkolona – nie musi to być lekarz ani pielęgniarka.
- Ważne jest jednak, by przeszkolenie było udokumentowane – szczególnie na wypadek kontroli Sanepidu.
🧠 Co powinno znaleźć się w dokumentacji?
Sanepid podczas kontroli może poprosić o okazanie:
- wewnętrznych procedur dekontaminacji i sterylizacji,
- dokumentu potwierdzającego, że osoba wykonująca sterylizację została odpowiednio przeszkolona,
- protokołów cykli autoklawu, wskaźników i dokumentacji sterylizacji.
🧾 Gotowy wzór: Protokół przeszkolenia stanowiskowego – sterylizacja narzędzi
Poniżej prezentujemy prosty wzór dokumentu, który możesz zastosować w swoim gabinecie. Wydrukuj go, wypełnij i przechowuj w dokumentacji BHP:
Protokół przeszkolenia stanowiskowego – sterylizacja narzędzi
Miejsce szkolenia: Gabinet ………………………………………
Adres: …………………………………………………………………
Data szkolenia: ………………………
Imię i nazwisko pracownika: ……………………………………………………………
Stanowisko: ……………………………………………………………
Zakres szkolenia:
- Zasady dekontaminacji narzędzi (mycie, dezynfekcja, suszenie, pakowanie).
- Obsługa autoklawu (model: ……………………).
- Strefy czysta/brudna – zasady rozdzielania.
- Typy wskaźników sterylizacji (chemiczne, biologiczne, fizyczne).
- Dokumentacja cykli sterylizacji.
- Postępowanie w przypadku błędów sterylizacji.
- Przepisy sanitarne i wytyczne GIS.
- Przechowywanie i użycie narzędzi sterylnych.
Oświadczenie:
Niniejszym potwierdzam, że zostałem(-am) przeszkolony(-a) w zakresie prowadzenia procesu sterylizacji narzędzi medycznych w warunkach gabinetu zgodnie z aktualnymi przepisami i procedurami wewnętrznymi.
Podpis przeszkolonego pracownika:
……………………………………………..
Podpis osoby szkolącej / właściciela gabinetu:
……………………………………………..
Data: …………………………
🧩 A co, jeśli nie masz takiej dokumentacji?
Brak potwierdzenia przeszkolenia może skutkować:
- uwagą lub mandatem podczas kontroli Sanepidu,
- koniecznością ponownego przeszkolenia personelu,
- w skrajnych przypadkach – czasowym wstrzymaniem działalności gabinetu.
🔐 MONI – system, który zabezpiecza Cię prawnie
W oprogramowaniu MONI – systemie do prowadzenia gabinetów medycyny estetycznej i podologicznych – znajdziesz moduł do dokumentowania sterylizacji, który:
- Rejestruje każdy cykl sterylizacji, wskaźniki i dane osoby wykonującej,
- Zapewnia zgodność z wymogami Sanepidu,
- Umożliwia prowadzenie dokumentacji wyłącznie elektronicznie, bez papieru.
Dzięki temu masz pełną kontrolę i pewność, że Twoja placówka działa zgodnie z przepisami.
Nie korzystasz jeszcze z MONI?